Konkursy i próby pracy psów myśliwskich
Psy myśliwskie podlegają próbom pracy w terenie - oficjalnym sprawdzeniem cech polowych psów myśliwskich od przeszło 100 lat. Polski Związek Łowiecki organizuje kilka razy w roku w różnych miejscowościach Polski dwa rodzaje imprez:
- Próby polowe dla młodych psów - sprawdzają wrodzone predyspozycje młodych psów do poszczególnych rodzajów pracy, a więc mają odziedziczone po przodkach i mogą przekazać dalej swojemu potomstwu
- Jesienne konkursy w poszczególnych specjalizacjach - prezentowane są psy szkolone, już wzbogacone w umiejętnościami nabytymi, które dziedziczyć się nie będą
Wymogi pracy wyżła wszechstronnego wytyczają i precyzują regulaminy. Uwzględniają one dostosowane do możliwości pracy wyżła.
Do zalet psa myśliwskiego należą:
- Prawidłowe szukanie
- Dobry węch
- Skłonność do wystawiania
- Pasja i wytrwałość
- Zdolność trzymania się tropu
- Skłonność do gonienia zwierzyny głosem
- Ostrość wobec drapieżników i szkodników
- Skłonność do wody
Cechy te nie przejawiają się w szczenięciu z taką wyrazistością jak u psa dorosłego. Niektóre z tych zalet, jak na przykład węch czy wystawianie, będą występowały coraz wyraźniej w miarę rozwoju fizycznego i psychicznego psa. Próby pracy i konkursy psów myśliwskich mają na celu popularyzację kynologii łowieckiej poprzez sprawdzanie jakości użytkowych, rodowodowych psów myśliwskich. W próbach pracy pożądany jest udział nie tylko psów, których właściciele są członkami PZŁ, ale również osób niepolujących, ponieważ umożliwia to szeroki przegląd dostępnej aktualnie puli genowej. Konkursy pracy psów myśliwskich przeznaczone są dla psów już w pełni ułożonych do wykonywania wszystkich konkurencji przewidzianych w danym konkursie. Sędziowie oceniający pracę psów, zwracają uwagę nie tylko na wykonanie przez psa danego zadania, ale również na styl, w jakim zostało to zrobione i co znajdzie odbicie w wysokości przyznanych przez nich ocen.
Konkursy w większości przeprowadzane są w warunkach stanowiących sztuczną namiastkę naturalnego łowiska czy sytuacji, jakie w nim mogą zaistnieć. Zamiarem jest, by warunki były jak najbardziej zbliżone do naturalnych, ale całkowita identyczność, czy na przykład położenie dwóch takich samych ścieżek jest niemożliwe. O poziomie wyszkolenia psa nie świadczy dobra czy zła ocena z jednorazowego jego występu w jakimś konkursie, ale noty uzyskane z kilku imprez, odbytych w różnych warunkach i sędziowanych przez różne zespoły sędziowskie.
(wyjątki)
- W próbach uczestniczyć mogą psy w wieku od 9 do 24 miesięcy.
- Próby rozpoczynają się sprawdzianem reakcji psów na strzał. Psy reagujące wyraźnie lękliwie nie dopuszcza się do dalszych konkurencji.
- Pracę psów ocenia się w niżej podanych konkurencjach, z ustalonymi niezmiennymi współczynnikami. Psom wyróżnionym komisja przyznaje dyplomy "I", "II" i "III" stopnia, w zależności od uzyskanych ocen i sumy punktów, których limity zawiera tabela. Ocena "O" otrzymana za nie wykonanie którejkolwiek z konkurencji pozbawia psa praw do dyplomu.
- Organizatorzy prób mogą celem ich przeprowadzenia wykorzystywać zwierzynę hodowlaną, jednak o fakcie tym winni uprzedzić wszystkich potencjalnych uczestników najpóźniej w momencie zgłaszania psów do uczestnictwa w próbach.
| Konkurencje | Współczynnik | Limity | |||
| Suma punktów | |||||
| 100-80 | 70 | 60 | |||
| Dyplom | |||||
| I* | II* | III* | |||
| 1 | Wiatr | 5 | 3 | 3 | 2 |
| 2 | Wystawanie | 5 | 3 | 3 | 2 |
| 3 | Sposób szukania i pasja | 4 | 3 | 3 | 2 |
| 4 | Szybkość i styl pracy | 4 | 2 | - | - |
| 5 | Skłonność do pracy w wodzie | 4 | 2 | - | - |
| 6 | Posłuszeństwo | 3 | 3 | 2 | - |
| Razem | 25 | ||||
Dobry i subtelny węch to nieodzowna cecha psa myśliwskiego. Beż względu na to gdzie on pracuje, ostateczny jego wynik pracy zależy od subtelności tego zmysłu. Za oznakę dobrego węchu uważa się sposób szukania górnym, to jest przejmowanie odwiatru zwierzyny nosem podniesionym w górę. W warunkach polowych wiatr psa możemy ocenić względnie dobrze na bażantach. Zimy wiatr uniemożliwia psu prawidłowe wietrzenie. Pies powinien przekładać pole galopem, posuwając się zygzakiem i posiłkując zasadniczo górnym wiatrem. Im szybciej przekłada pole, tym lepiej. Dodatnia cecha psa jest również zdolność trzymania się tropu. Pies o dobrych skłonnościach do tropienia powinien po zwietrzeniu tropów zwierzyny podążyć za nią, węsząc dolnym wiatrem. Im dalej idzie pies, im dokładniej i dłużej trzyma trop, tym większą przejawia w tym kierunku wrodzoną skłonność, tym lepszą otrzymuje ocenę.
Obserwując psy prowadzone w czasie polowań, szczególnie przez amatorów, można stwierdzić, że większość tych psów ma różnego rodzaju wady, wynikające przeważnie z ich złego wyszkolenia i prowadzenia w polu. Rzadziej są to wady wrodzone. Niezorientowanii myśliwi nie tylko nie starają się o usunięcie tych wad, ale nieświadomie jeszcze je potęgują, używając ich poprawnie lub usunięcie za rzecz niemożliwą, nie mają, bowiem odpowiednich wiadomości fachowych, przede wszystkim zaś nie potrafią znaleźć przyczyn powstawania niektórych tych wad. Do wad obniżających lub przekreślających wartość użytkową psów myśliwskich należą:
a. Lęk wobec myśliwego
b. Bojaźń przed strzałem
c. Rzucanie się po strzale na zwierzynę
d. Memłanie
e. Nacinanie
f. Zakopywanie i zjadanie zwierzyny
Wady drobne, które może mieć każdy pies układany przez amatora, na przykład złe zachowanie się przy nodze, puszczanie niesionej zwierzyny czy nie przychodzenie do nogi na zawołanie, są spowodowane wyłącznie niedokładnym i niedostatecznym wyszkoleniem psa.
W konkursach pracy psów myśliwskich, mogą startować rodowodowe psy myśliwskie, które ukończyły 9 miesięcy, górna granica wieku nie jest limitowana. Regulamin Konkursów Pracy Psów Myśliwskich dopuszczają organizację następujących konkursów:
a. Field Trialsy - są próbami pracy polowej wyżłów ograniczonej do klasycznego dla poszczególnych ras poszukiwania i wystawiania ptactwa łownego
b. Konkursy pracy wyżłów - przeznaczone dla psów z grupy VII FCI i przeprowadzane, jako konkursy wielostronne (ocena pracy w polu i na wodzie) oraz wszechstronne (ocena pracy w polu, na wodzie i w lesie)
Przed przystąpieniem do konkurencji przewodnicy powinni się przedstawić komisji sędziowskiej, podając numer startowy, swoje imię i nazwisko, oraz nazwę i przydomek hodowlany.
Opracowano na podstawie:
1. Regulaminy prób i konkursów pracy psów myśliwskich; PZŁ; Warszawa 2007
2. Gierzyński J; Szkolenie psów myśliwskich; Państwowe wydawnictwo rolnicze i Leśne; Warszawa 1987
3. Brabletz A.; Łowiectwo, kynologia myśliwska; Polski Związek Łowiecki; Warszawa 1999;
